Rezerwat przyrody „Dolina Rzeki Brdy”
Rezerwat przyrody „Dolina Rzeki Brdy” utworzony został na mocy ZarządzeMinistra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 12 września 1994 r.(M.P. Nr 51, poz. 433). Obszar lasu, rzek, gruntów rolnych, nieużytków i torfowisk obejmujący teren rezerwatu zajmuje 1.681,50 ha z czego w granicach Gminy Cekcyn 933,98 ha. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych, krajobrazowych i turystycznych doliny rzeki Brdy o wyjątkowych walorach przyrodniczo – krajobrazowych.
Najważniejszym elementem ochrony w rezerwacie jest rzeka Brda, która rozcina głęboką doliną pola piasków sandrowych. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych, krajobrazowych i turystycznych odcinka doliny rzeki Brdy o wyjątkowych walorach przyrodniczo-krajobrazowych. Dolina posiada system teras, odcinki przełomowe o założeniu rynnowym oraz z reguły strome, wysokie zbocza. Linia nurtu kształtuje się w wyniku erozji brzegów, akumulacji niesionego materiału oraz zarastaniu koryta roślinnością wodną. Teren doliny Brdy jest bardzo urozmaicony pod względem rzeźby terenu oraz siedlisk przyrodniczych. Charakterystycznymi elementami krajobrazu są meandry, starorzecza, kępy i łachy rzeczne. Na brzegach występują strome skarpy, urwiska, głazowiska oraz wywroty przegradzające koryto rzeki. Wzdłuż Brdy występują zróżnicowane zbiorowiska leśne. Do najbardziej naturalnych należą łęgi olszowe i wiązowe, a oprócz tego występują m.in.: bory sosnowe, subkontynentalne bory świeże oraz grądy zboczowe i subkontynentalne. Na obszarze rezerwatu znajdują się liczne pomniki przyrody oraz stanowiska roślin chronionych. Występują tu m.in.: podkolan biały, gnieźnik leśny, listera jajowata, jarząb brekinia i in. Rezerwat jest również ostoją wielu rzadkich zwierząt. Stwierdzono 25 gatunków ryb, 7 gatunków płazów, 5 gadów,117 ptaków i 40 gatunków ssaków. Do najcenniejszych należą m.in. pstrąg potokowy, bocian czarny, koza, gągoł, tracz nurogęś, trzmielojad, kania czarna, kania ruda, myszołów, rybołów, kobuz, derkacz, brodziec samotny, zimorodek, pliszka górska, borowiaczek, bóbr, wydra.
Rezerwat przyrody „Źródła Rzeki Stążki”
Rezerwat przyrody „Źródła Rzeki Stążki” utworzony został na mocy Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa z dnia 31 grudnia 1993r.(M.P. Nr 5, poz. 47). Obszar lasu, wód płynących, użytków rolnych i nieużytków obejmujący teren rezerwatu zajmuje 250,02 ha i znajduje się w całości na obszarze Gminy Cekcyn. Celem ochrony jest trwałe zabezpieczenie ze względów naukowych, dydaktycznych, krajobrazowych i turystycznych odcinka doliny źródeł rzeki Stążki o wyjątkowych walorach florystycznych.
Rezerwat przyrody „Bagna nad Stążką”
Rezerwat przyrody „Bagna nad Stążką” utworzony został na mocy Rozporządzenia Nr 94/99 Wojewody Kujawsko – Pomorskiego z dnia 12 maja 1999 r. (Dz. Urz. Woj. Kuj. Pom. Nr 36, poz. 268). Rezerwat przyrody – torfowy obejmuje obszar lasu, bagien, torfowisk wraz z odcinkiem rzeki Stążki i Rakówki o powierzchni 478,45 ha położony na terenie Gminy Cekcyn. Celem ochrony jest trwałe zabezpieczenie i zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych torfowisk wraz z lasami położonych rozlewiskach rzeki Stążki, z typowo wykształconymi zespołami roślinnymi torfowisk niskich, przejściowych i wysokich oraz z unikalną florą gatunków reliktowych, chronionych, rzadkich i bardzo rzadkich w skali regionu kraju.
Rezerwat przyrody „Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego” w Wierzchlesie
Rezerwat przyrody „Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego” utworzony został na mocy Zarządzenia Ministra Leśnictwa z dnia 18 czerwca 1956 r. (M. P. Nr 59, poz. 719). Rezerwat obejmuje obszar lasu, łąk i jeziora o powierzchni 85,73 ha położony na terenie Gminy Cekcyn. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych naturalnego stanowiska cisa, gatunku ustępującego obecnie z naszych lasów, a stanowiącego niegdyś ich stały element składowy. Jest jeden z najstarszych rezerwatów w Europie a najstarszy w Polsce. Największą ciekawostką rezerwatu są rosnące w nim cisy pospolite. Najbardziej wiekowe okazy, najstarsze w Polsce, liczą sobie prawie 700 lat. Nie ma innego miejsca w Polsce, w którym byłoby więcej drzew tego typu. Trudno dziś zobaczyć cisy w stanie naturalnym - w rezerwacie znajduje się ich aż 3559. Rezerwat cisów objęty jest ścisłą ochroną co oznacza, że całkowicie zabroniona jest ingerencja człowieka w warunki życia organizmów i funkcjonowanie ekosystemów, nie planuje się żadnych zabiegów poza ochroną przed nienaturalnymi zmianami.
Rezerwat przyrody „Rezerwat cisów Jelenia Góra im. Kazimierza Szlachetko”.
„Rezerwat cisów Jelenia Góra im. Kazimierza Szlachetko” utworzony został na mocy Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwaz dnia 11 grudnia 1995 r. (M. P. Nr 2, poz. 29). Rezerwat obejmuje obszar lasu o powierzchni 4,39 ha położony na terenie Gminy Cekcyn. Celem ochrony jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych stanowiska cisa pospolitego.
Na obszarze rezerwatów zabronione jest:
a)pozyskiwanie, niszczenie lub uszkadzanie drzew i innych roślin, z wyjątkiem przypadków uzasadnionych potrzebami gospodarstwa rezerwatowego, ujętych w planie ochrony;
b)zbieranie wszystkich dziko rosnących roślin, a w szczególności owoców, nasion i grzybów, z wyjątkiem zbioru nasion na potrzeby hodowli lasu;
c)polowanie, chwytanie, płoszenie i zabijanie dziko żyjących zwierząt, niszczenia nor i legowisk zwierzęcych, gniazd ptasich i wybieranie jaj;
d)amatorski połów ryb;
e)wysypywanie, zakopywanie i wylewanie odpadów lub innych nieczystości, innego zanieczyszczenia wód i gleby oraz powietrza;
f)wydobywanie skał, minerałów i torfu;
g)niszczenie gleby lub zmiany sposobu jej użytkowania, w szczególności poprzez pozyskiwanie ściółki leśnej;
h)zakłócania ciszy;
i) palenie ognisk;
j)stosowanie środków chemicznych w gospodarce leśnej;
k)zmiana stosunków wodnych, regulacji rzek i potoków, z wyjątkiem prac związanychz konserwacją koryta rzeki;
l)umieszczanie na obszarze rezerwatu przyrody tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków nie związanych z ochroną, z wyjątkiem znaków drogowych i innych znaków związanych z ochroną porządku i bezpieczeństwa;
m)wstęp na teren rezerwatu przyrody poza miejscami wyznaczonymi;
n)ruch pojazdów poza drogami publicznymi.