Gmina Cekcyn położona jest we wschodniej części powiatu tucholskiego. Pod względem liczby mieszkańców zaliczana jest do grupy średnich, a pod względem zajmowanej powierzchni - do bardzo dużych gmin. Siedziba gminy, dostępna za pomocą gęstej sieci dróg powiatowych, położona jest centralnie, a duża część gminy leży w bezpośrednim sąsiedztwie Tucholi.

Na terenie Gminy Cekcyn według stanu na dzień 31 grudnia 2015 r. ogółem zameldowanych było 6896 osób, w tym na pobyt stały 6765 osób a na pobyt tymczasowy 132 osoby.

Cechą charakterystyczną struktury użytkowania gruntów w gminie, jest bardzo duży udział lasów i gruntów leśnych, przekraczający 2/3 ogólnej powierzchni gminy. Konsekwencją tego jest najniższy w powiecie i jeden z najniższych w województwie, udział użytków rolnych, wynoszący niespełna 23%. Grunty orne zajmują zaledwie 1/6 powierzchni gminy. Przydatność gruntów dla produkcji rolniczej jest bardzo mała - ponad 63% zajmują grunty klas V, VI i VIz, a łączny wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej jest o około 30% niższy, od średniego.

Charakterystyczną cechą rzeźby powierzchni gminy jest jej kontrastowość, spowodowana z jednej strony położeniem na obszarze płaskiej lub falistej równiny sandrowej oraz dość wyraźnych rozcinających ją form rynnowych oraz dolinnych, z także występowaniem wyspy morenowej.

Zdecydowana większość powierzchni gminy jest płaską równiną sandrową, urozmaiconą dolinkami cieków oraz równinami powstałymi z zarastania jezior. Największą formą erozyjną jest rozległa rynna wypełniona przez ciąg jezior, począwszy od Zalesia i Krzywogońca, aż do południowych granic gminy. Większe wyniesienia terenu obserwowane są w okolicach Cekcyna i Nowego Sumina.

Głównym elementem sieci hydrologicznej są jeziora, z których największe to: Wielkie Cekcyńskie, Gwiazda i Okierskie. Główne cieki na terenie gminy to Stążka i Rakówka.

Znaczna część gminy objęta jest obszarem węzłowym o znaczeniu międzynarodowym sieci EKONET. Ochroną przyrody objęto prawie 2/3 ogólnej powierzchni gminy i są to przede wszystkim: park krajobrazowy, obszary chronionego krajobrazu, a stosunkowo dużą powierzchnię mają użytki ekologiczne. Wyjątkową osobliwość przyrodniczą i krajoznawczą stanowi rezerwat „Cisy Staropolskie im. Leona Wyczółkowskiego" w Wierzchlesie.

Gmina charakteryzuje się niezbyt korzystnie rozwiniętą siecią osadniczą. Jest ona bardzo rozdrobniona, a liczne są miejscowości małe i bardzo małe, w których wypełnianie zadań gminnych wiąże się z ponoszeniem nieproporcjonalnie wysokich kosztów, a szanse na rozwój usług rynkowych są niewielkie ze względu na niewielki rynek zbytu. Ośrodek gminny, dobrze wyposażony w infrastrukturę służącą obsłudze mieszkańców, liczący prawie 1,7 tys. mieszkańców, jest zaliczany do największych miejscowości wiejskich województwa. Do grupy wsi rozwojowych, na podstawie prezentowanego potencjału demograficznego, zaliczono 10 miejscowości. Są to: Cekcyn, Iwiec, Zielonka, Wysoka, Zdroje, Ostrowo, Cekcynek, Małe Gacno, Zalesie, Brzozie.

Obsługa mieszkańców w zakresie infrastruktury społecznej jest skoncentrowana w siedzibie gminy. Poza Cekcynem, instytucje obsługi mieszkańców, w dużo mniejszym wymiarze, mieszczą się głównie w Iwcu, Małym Gacnie i Zielonce.

Cekcyn jest gminą, która cały czas prężnie się rozwija. Świadczy o tym wiele przyznanych nagród i wyróżnień. W roku 2010:

- Zajęliśmy 11 miejsce w Polsce i zarazem 1 miejsce w województwie kujawsko-pomorskiem w rankingu najlepszych samorządów, w kategorii gmin wiejskich gazety „Rzeczpospolita”.
Ranking ten powstaje w oparciu o informacje z Ministerstwa Finansów oraz ankiet wypełnianych przez gminy. W badaniu brane są pod uwagę m.in.: wartość środków unijnych, które wpłynęły na rachunek budżetu gminy; zadłużenie samorządu w stosunku do dochodów; dynamikę wzrostu dochodów własnych; wyniki testu szóstoklasistów oraz gimnazjalistów; wydatki mieszkaniowe w przeliczeniu na jednego mieszkańca; liczbę nowych podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy; udział wydatków na promocję gminy w wydatkach ogółem; wspieranie rozwoju przedsiębiorczości oraz współpracy z organizacjami pozarządowymi.

- Nagroda specjalna dla Towarzystwa Miłośników Ziemi Cekcyńskiej w konkursie Lider Informatyki 2010 Redakcji "Computerworld".
Nagroda ta jest m.in. dzięki owocnej współpracy Gminy Cekcyn z  „Towarzystwem Miłośników Ziemi Cekcyńskiej”, które aktywnie przyczynia się do wspierania rozwoju regionalnego i lokalnych inicjatyw społeczno-gospodarczych. Konkurs Lider Informatyki wyłania przedsiębiorstwa i instytucje odnoszące sukcesy w dziedzinie informatyzacji. Organizowany od 14 lat przez redakcję Computerworld jest najbardziej prestiżowym przedsięwzięciem tego typu w Polsce.